Page 35 - Abitati_città_fortificate_Sicilia_occidentale
P. 35

di un transunto del 1578 fatta redigere per ordine del vescovo Ugo Pape nel

                         88
                   1782 .  A  questo  proposito,  ci  sembra  opportuno  segnalare  che  circa  la
                   sincerità dei diplomi di fondazione delle sedi vescovili della Sicilia, già  il

                   Pontieri riteneva che non esistessero elementi per contraddirne l'autenticità.

                   Nel  caso  specifico,  infatti,  lo  studioso  rilevava  che  nella  seconda  metà

                   dell'XI  secolo,  il  cronista  Goffredo  Malaterra  fa  esplicito  riferimento  alla

                   diocesi  di  Mazara  in  relazione  all'affidamento  del  seggio  vescovile  a

                               89
                   Stephanus .      Il  diploma  rappresenta  un  apporto  essenziale  per  la  storia
                   dell’insediamento in Sicilia occidentale: riporta ben undici centri principali

                   che  rientravano  nella  diocesi:  Calathamet,  Mazarie,  Marsala,  Trabolis,

                   Calatub,  Parthenich,  Gulmes  (forse  Cinisi),  Carine,  Jath,  Calathaczaruth

                                                                          90
                   (forse Calatrasi) e Belich (forse pietra di Belice) . Si tratterebbe a detta dei
                   Bresc, presumibilmente di una rete di mudūn, ossia di siti fortificati a capo di

                   un  distretto  (Fig.14),  centri  amministrativi  e  religiosi,  cui  faceva  capo  un

                                                                             91
                   determinato territorio (la "pertinencia" del diploma) .






                          88  ARCHIVIO DELLA CURIA VESCOVILE DI MAZARA, Arm. n. 36, palch. n. 2, pos. n. Ι, f. 1.
                          89
                            MALATERRA, De rebus gestis Rogerii Calabrìae et Siciliae comitis et Roberti Guiscardi ducis
                   fratris eius, ed. E. PONTIERI, Bologna, 1925-1928 (Rerum italicarum scriptores, V-1), p. 89, nota 1. In anni
                   recenti, numerosi studiosi hanno dato credito al diploma del 1093; vd.,  BRESC- BRESC 1977, p. 341-369; F.
                   MAURICI 1992, p. 104; APROSIO et al. 1997, p. 192;  Più prudente F. D'Angelo, che insiste sulla necessità di
                   ricostruire i confini della diocesi a partire dalle tracce materiali che è ancora possibile rilevare nel territorio;
                   vd., D'ANGELO 1987, p. 151.
                          90   PIRRI,  pp.  842-843:  Mazarie  cum  omnibus  suis  pertinentiis.  Marsala  cum  omnibus  suis

                   pertinentiis. Trabolis cum omnibus suis  pertinentiis. Calathamet cum omnibus suis  pertinentiis. Calatub
                   cum omnibus suis pertinentiis. Parthenich cum omnibus suis pertinentiis. Gulmes, alibi lego Cinos, cum
                   omnibus  suis  pertinentiis  Jath  cum  omnibus  suis  pertinentiis.  Carine  cum  omnibus  suis  pertinentiis.
                   Calathaczaruth cum omnibus suis pertinentiis. Belich cum omnibus suis pertinentiis, reliqua omnia, que
                   sunt, vel que deinceps facta fuerint:seu urbes, seu castella, vel Casalia, vel queque sint mansiuncule seu
                   magne,  seu  seu  modice:  vel  monasteria,  vel  ecclesie,  vel  cappelle  cum  omnibus  decimis  omnium
                   quorumcumq…
                          91  BRESC - BRESC 1977, pp.358-363.


                                                                                                        35
   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40